Een zwerver verliefd

Primaire gegevens

Arthur van Schendel, Een zwerver verliefd. Meulenhoff Amsterdam 1987 (19^e druk, 1973).

Samenvatting

Het verhaal speelt zich in het midden van de dertiende eeuw af. In Italië strijden dan de legers van de paus tegen die van de keizer, Rogier, die een legeraanvoerder is uit het kamp van de keizer. Rogier wordt echter verliefd op Mevena, een meisje uit het kamp van de paus. Als hij in de strijd gewond raakt en in een legerkamp moet rusten, vraagt hij de zwerver Tamalone het meisje voor hem te beschermen. Onderweg wordt Tamalone verliefd op Mevena. Wanneer Rogier weer aan de strijd kan deelnemen, gaat Tamalone met Mevena naar Pisa. Daar trekken ze een jaar met elkaar op. Mevena blijkt in verwachting te zijn en baart een kind. Maar Rogier kan promotie maken en laat Mevena daarom in de steek. Tamalone vermoordt Rogier dan uit wraak om het verdriet wat Rogier het meisje heeft aangedaan. Daarop doden de soldaten van Rogier Mevena, omdat zij haar de schuld geven van de dood van Rogier. Zonder het te willen heeft Tamalone dus de dood van Mevena veroorzaakt….

Personages

Tamalone

Hij karakteriseert zichzelf als volgt: "Zijn waarachtige aard was van een schooier om rond te lopen en om niets te geven, niets dan verzinsels en schimmen van zijn verbeelding". Als jongen was hij stil en zwijgzaam en hoopte dat zijn dromen deels werkelijkheid zouden worden. Later beseft hij, dat dromen mooi zijn omdat ze dromen blijven. Hij wordt een gemoedelijk en spraakzaam man, door velen graag gezien, hoewel anderen hem als een bedrieglijke sluwerik en een dief betitelen. Tamalone speelt telkens de rol die hem het beste uitkomt (monnik, arts, krijgsman, huurmoordenaar) en legt die rol weer net zo makkelijk af. Zijn enige ware aard is die van zwerver. Hij is een round character.

Rogier

Rogier kan gezien worden als de alter ego van Tamalone. Hij heeft in feite alles mee: een goed leger, trouwe vazallen, een hem welgezinde keizer en een lief meisje dat van hem houdt. Tragisch is, dat hij gedwongen wordt te kiezen tussen een militaire loopbaan en de liefde voor Mevena. Hij kiest tenslotte voor de roem, maar blijft twijfelen. Hij is een flat character.

Mevena

Zij wordt niet erg uitgebreid beschreven. Zij is zeer jong, nog onervaren; ze is tenger en heeft grote ogen. Behalve, dat ze lief, zachtzinnig, en soms vrolijk en uitgelaten is, heeft ze religieuze 'buien'. Indirect komen we meer over haar te weten, door de sterke emoties die ze bij de andere personages oproept: liefde bij Rogier en Tamalone, haat bij Walid en Carolus, wraakzucht bij Lugina, vriendschap bij Simon, Josse en Baldo. Zij is een flat character.

Conflicten

Toen Tamalone een kind was hield hij er van om rond te zwerven door de straten, na enige tijd bij een zilversmid te werken verlaat hij zijn ouders op 16 jarige leeftijd. Hij gaat dan naar een klooster, hij vlucht hier uit en dan gaat hij rondzwerven. Aan het einde van het boek zegt hij dat het zijn schuld was wat er was gebeurd met Rogier en Mevena, omdat als hij er niet geweest was ze elkaar niet konden zien en het dus ook niet zo mis had kunnen gaan.

Het grootste conflict is de driehoeksrelatie tussen, Tamalone, Rogier en Mevena. Tamalone en Rogier zijn allebei verliefd op Mevena en Mevena kan er maar met een zijn. Tamalone was hier vooral het derde wiel. Uiteindelijk heeft hij zich er toch niet mee bemoeid en hun juist geholpen om samen te zijn.

Tamalone heeft zich ontwikkeld tot een persoon die om mensen geeft.

Ergens in het boek wordt Tamalone als volgt beschreven: "Zijn waarachtige aard was van een schooier om rond te lopen en om niets te geven, niets dan verzinsels en schimmen van zijn verbeelding".

Perspectief

"Een zwerver verliefd" is een auctoriaal verhaal. De verteller vertelt het verhaal neutraal, zonder commentaar, zonder oordelen. Hij beschrijft in een groot deel van de roman de personages van buitenaf. Maar er zijn ook passages waarin de lezer de gedachten en de gevoelens van de personages verneemt. Het wordt beschreven vanuit Tamalone, Rogier en Mevena, dus vanuit een ik-perspectief. De schrijver laat echter niet duidelijk merken vanuit wiens perspectief word gekeken, dat kan af en toe heel verwarrend zijn. Dit geeft een onbetrouwbaar perspectief. Je ziet de gedachten, maar alleen die van de hoofdpersonen, vooral van Tamalone.

Setting

Het verhaal speelt zich af in de Middeleeuwen, waarschijnlijk in de dertiende eeuw. Dat is te merken aan de ‘tochten’ die het leger en de bepaalde personen in het boek (te voet) afleggen. Om van de ene naar de andere stad te reizen, rekent men in dagen en deze tochten worden te voet afgelegd. Ook de kastelen of paleizen, ridders, jonkvrouwen, kooplieden, ambachtslui, zwaarden, dolken verwijzen naar de Middeleeuwen.

Het eerste hoofdstuk speelt zich af in Frankrijk, de rest van het verhaal in Italië. Er is duidelijk sprake van belangenruimte, de beschrijving van de steden en het landschap waardoor Tamalone zwerft, roepen ieder een sfeer op: geestelijke verstilling in kerk en klooster, zinnelijke genoegens in de stad, de romantiek van donkere bossen en een sterrenhemel, de vrijheid van zonnige, heuvelachtige velden, de hoop op roem en glorie in het mannenwereldje van het legerkamp.

Chronologie

De totale vertelde tijd is ongeveer 18 jaar. Het geheel is chronologisch verteld in de onvoltooid verleden tijd. In de proloog wordt a.h.w. de voorgeschiedenis van Tamalone verteld, van zijn 13e tot ongeveer zijn 20e levensjaar. Daarna worden 10 jaar overgeslagen. Het eigenlijke verhaal begint als hij ongeveer 30 jaar oud is. In het zevende hoofdstuk is er een onderbreking in de chronologie, omdat verteld wordt hoe het Rogier verging in de tijd dat Tamalone Mevena 'ontvoerde'.

Verder zijn er enkele terugblikken van Tamalone naar zijn jeugd.

Motieven

Tamalone droomde ooit van een grote gebeurtenis, maar het verlangen daarnaar heeft hij inmiddels opgegeven. Hij vraagt zich af of de ontmoeting met Mevena de grote gebeurtenis is. Hij weet het niet en ook de verteller geeft op die vraag geen antwoord.
Het noodlot speelt een grote rol. Tamalone gaat zwerven en wacht op wat het lot hem brengt.
Mevena betekent zoveel voor Tamalone dat hij uit liefde Rogier doodt, het is echter geen bewuste actie, een kracht van buitenaf lijkt hem te sturen. Met die actie roept hij wel het noodlot over Mevena af.
Eenzaamheid speelt ook een rol in dit boek en past in de ideeënwereld van de romantiek, het zich niet thuis voelen in de maatschappij. Hij voelt zich onbegrepen, en begrijpt zelf de mensen eigenlijk ook niet en wil zo min mogelijk met hen te maken hebben. Zijn straf na hulp aan een dievegge leert hem dat het geen zin heeft je het lot van een medemens aan te trekken en sindsdien zorgt hij ervoor niet meer bij menselijke verwikkelingen betrokken te raken.

Schrijfstijl

Dit boek bevat ‘ouderwetse’ taalgebruik, wat heel gebruikelijk is voor een boek geschreven in deze tijd, maar wel ingewikkeld om te lezen. De zinnen zijn soms zo lang dat het echt heel langdradig wordt. Er worden zoveel bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden gebruikt dat het echt gaat vervelen. Je gaat automatisch een aantal keren zinnen overslaan omdat er toch geen relevante informatie in staat. Dat is wel zonde van het verhaal, want het zou misschien heel mooi moeten zijn. Het is ook onvoorstelbaar dat het ‘Nederlands’ in al die jaren zo veranderd is en nog steeds veranderd. Verder komen er weinig dialogen in het boek voor.

"Sedert die tijd had hij nooit meer een woning".

Heb je het idee dat je door het maken van deze opdracht de belangrijkste elementen van je boek hebt onderzocht? Of zijn er belangrijke elementen buiten beschouwing gebleven?

Voor mijn gevoel heb ik met behulp van de opdrachten, het boek goed kunnen analyseren. De belangrijkste elementen zijn in ieder geval besproken, maar het kan best zijn dat ik er een paar over het hoofd heb gezien. Dat kan komen doordat ze een kleinere bijrol in het verhaal hadden dan de andere elementen.

Thematiek

Het boek gaat over liefde en vrijheid, maar ook over eenzaamheid. De liefde zorgt ervoor dat een zwerver uit zijn passieve rol valt en een drama veroorzaakt. Het verhaal is onder andere gebaseerd op de Romeo en Julia-geschiedenis, bekend uit een drama van Shakespeare. Twee mensen uit twee elkaar vijandige partijen worden verliefd op elkaar. Ook het verhaal van de ‘helper’ die verliefd wordt op het meisje van degene die hij helpen wil: zijn broer of vriend, is hier van invloed. De kern van het verhaal is de samenhang van droom en noodlot.

Beleving

Wat heb je door je boek en/of deze opdracht geleerd over jezelf, het leven en/of de wereld?

Je kan de koers van je leven in eigen handen nemen. Toen Tamalone het huis van z’n ouders verliet begon hij een nieuw avontuur. Hij wist niet wat hem te wachten stond en liet zich zelf verrassen. Je moet koesteren wat je lief hebt. Toen Mevena zwanger was, wilde Rogier niet de tijd maken om langs te komen. Zo verwaarloost hij haar en dit doet haar pijn.

Wat heb je door je boek en/of deze opdracht geleerd over literatuur?

Van het boek heb ik geleerd hoeveel de Nederlandse literatuur is ontwikkeld. Ik vond het boek moeilijk lezen door het oude Nederlands.

Mening

Ik vond het in het begin een beetje vreemd, de auteur springt van de hak op de tak, toen heb ik maar op internet de samenvatting gelezen, toen werd het wel begrijpelijker. Ik vond de Oudhollandse taal niet echt meevallen, dus was het voor mij niet goed leesbaar. Alhoewel ik uiteindelijk wel wist wat de grote gebeurtenissen waren.

Wat zegt je mening over jou?

Dat ik de Nederlandse taal niet goed genoeg beheers om de Oudhollandse taal voldoende te kunnen begrijpen. Dat kan komen doordat ik niet zo veel boeken lees.